ทุกภาคส่วนร่วมสังเกตการณ์ Crop Cutting เพชรบูรณ์ สศก. ยันหลักข้อมูลสถิติการเกษตร ตรวจสอบได้ สะท้อนความจริงในพื้นที่

          นายฉันทานนท์ วรรณเขจร เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยถึงการนำคณะผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ และภาคีเครือข่าย เข้าร่วมปฏิบัติการตั้งแปลงเก็บเกี่ยวผลผลิต (Crop Cutting) ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ 4 แปลง เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2568 ณ จังหวัดเพชรบูรณ์ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีเนื้อที่เพาะปลูกข้าวโพดมากที่สุดในประเทศ โดยการลงพื้นที่ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอและทบทวนแนวทางการทำ Crop Cutting ให้สอดคล้องกับปัจจัยและสถานการณ์การผลิตจริงในพื้นที่ที่หลากหลายแตกต่างกัน ทั้งแปลงที่ปลูกในพื้นที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ตรงตามความเป็นจริงที่สุด โดยย้ำว่าการทำงานของ สศก. จะต้องตั้งอยู่บนหลักวิชาการที่ตรวจสอบได้ และเจ้าหน้าที่ต้องมีจรรยาบรรณในการเก็บข้อมูลและยึดความจริงเป็นหลักเสมอ

          การลงพื้นที่ดังกล่าว เป็นการสำรวจแปลงในพื้นที่ ต.นาซำ ต.ศิลา และ ต.ตาดกลอย ของอำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ โดยมีเกษตรกรผู้ให้ความอนุเคราะห์พื้นที่แปลงสำรวจและอนุญาตให้จัดเก็บผลผลิต จำนวน 4 ราย ซึ่งการปฏิบัติการได้รับความร่วมมือจากผู้แทนหน่วยงานสำคัญต่างๆ อาทิ สมาคมการค้าพืชไร่ สมาคมผู้ผลิตอาหารสัตว์ไทย บริษัทเจริญโภคภัณฑ์ จำกัด (CP) กรมส่งเสริมการเกษตร เกษตรและสหกรณ์จังหวัดเพชรบูรณ์ สภาเกษตรกรแห่งชาติ กรมวิชาการเกษตร เกษตรกรกลุ่มผู้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และสมาคมผู้เลี้ยงสุกรแห่งชาติ

          ที่ผ่านมา สศก. มีกระบวนการจัดทำข้อมูลสถิติ การสำรวจด้วยตัวอย่าง (List Frame Survey) จำนวน 30 สินค้า (พืชไร่ 6 พืชสวน 23 ปศุสัตว์ 1) และมีการจัดเก็บข้อมูลผลผลิตต่อไร่โดยวิธีตั้งแปลงเก็บเกี่ยวผลผลิต (Crop Cutting) จำนวน 6 สินค้า ได้แก่ ข้าวนาปี ข้าวนาปรัง ถั่วเหลือง ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันสำปะหลัง และสับปะรดปัตตาเวีย ซึ่งเป็นการบูรณาการข้อมูลภาคสนามที่แม่นยำ ผ่านการสัมภาษณ์ และลงสำรวจ Crop Cutting ซึ่งมีระเบียบวิธีสากลและรัดกุม เช่น การสุ่มครัวเรือนและแปลงตัวอย่างตามหลักวิชาการ การปรับค่าความชื้นข้าวโพดที่ 14.5% และการหักผลผลิตตกหล่น ควบคู่กับการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง โดยใช้โดรน และดาวเทียม Sentinel-2 เพื่อสำรวจความสมบูรณ์ของพืชพรรณและวิเคราะห์การใช้ประโยชน์ที่ดิน ดังนั้น การดำเนินงานเพื่อให้ได้มาซึ่ง “ข้อมูลเอกภาพ” ซึ่งเป็นข้อมูลที่ได้รับการยอมรับและเป็นเอกภาพจากทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะผ่านการกลั่นกรองอย่างเข้มข้นในทุกระดับ ตั้งแต่คณะกรรมการระดับภาค จนถึง ระดับประเทศ ที่มีปลัดกระทรวงเกษตรฯ เป็นประธาน จึงต้องใช้ระยะเวลาในการกระบวนการต่างๆ แต่มั่นใจได้ในความแม่นยำ อย่างไรก็ตาม สำหรับการใช้งานข้อมูลล่วงหน้า สศก. ได้มีการจัดทำ “ข้อมูลพยากรณ์” ซึ่งมีการคาดการณ์และปรับปรุงข้อมูลตามสถานการณ์และบริบทที่เปลี่ยนแปลงไปทุกไตรมาส เพื่อให้หน่วยงานต่างๆ ได้ใช้ข้อมูลที่มีความถูกต้องแม่นยำ

          สำหรับผลสรุปจากการลงพื้นที่สำรวจ Crop Cutting ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ทั้ง 4 แปลง รวม 8 จุด ณ จังหวัดเพชรบูรณ์ พบว่า ผลผลิตเฉลี่ยของแปลงตัวอย่างทั้ง 4 แปลง ได้ผลผลิตต่อไร่สุทธิเฉลี่ย 921 กิโลกรัมต่อไร่ โดยหักผลผลิตตกหล่นและเนื้อที่ไม่ได้ปลูกออกแล้ว โดยมีผลผลิตสูงสุดที่ 1,505 กิโลกรัมต่อไร่ และต่ำสุดที่ 392 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งผลการสำรวจทดลองครั้งนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการสำรวจเพื่อใช้ในการฝึกอบรม และเพื่อแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายของผลผลิตในพื้นที่ ไม่ใช่ข้อมูลที่จะนำมาใช้เป็นตัวแทนของพื้นที่เพาะปลูกจริงทั้งหมดได้

          อย่างไรก็ตาม ตัวเลขนี้สะท้อนให้เห็นว่า แปลงที่มีความเหมาะสมและมีการจัดการที่ดีสามารถให้ผลผลิตที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยพยากรณ์ของประเทศได้จริง ซึ่งตามข้อมูลล่าสุดของ สศก. (ข้อมูลพยากรณ์ ณ เดือนตุลาคม 2568) ได้คาดการณ์สถานการณ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ปีเพาะปลูก 2568/69 ว่าจะมีผลผลิตรวม 5.309 ล้านตัน และมีผลผลิตต่อไร่เฉลี่ย 793 กิโลกรัมต่อไร่ โดยเป็นข้อมูลที่สะท้อนสถานการณ์การผลิตของเกษตรกรส่วนใหญ่ทั้งประเทศ ซึ่งแหล่งผลิตสำคัญส่วนใหญ่ของไทยอยู่ในเขตที่มีความเหมาะสมน้อย โดยจากข้อมูล 5 จังหวัดแหล่งผลิตสำคัญ (น่าน ตาก เพชรบูรณ์ นครราชสีมา และนครสวรรค์) ซึ่งมีพื้นที่เพาะปลูกรวมกันมากกว่าร้อยละ 50 ของพื้นที่ทั้งประเทศ พบว่า มีเขตเหมาะสมมากและเหมาะสมปานกลาง (S1+S2) มีเพียงร้อยละ 13.24 ส่วนพื้นที่เหมาะสมน้อยและไม่เหมาะสม (S3+N) มีถึงร้อยละ 86.76 จึงทำให้ผลผลิตเฉลี่ยภาพรวมทั้งประเทศอยู่ที่ 793 กิโลกรัมต่อไร่

          “การลงพื้นที่ ณ จังหวัดเพชรบูรณ์ครั้งนี้ เป็นโอกาสสำคัญที่ทุกภาคส่วนที่มาร่วมสังเกตการณ์ได้ร่วมกันตรวจสอบกระบวนการทำงานจริง เพื่อให้มั่นใจว่าข้อมูลการผลิตที่ได้มีความแม่นยำสูงสุด สะท้อนศักยภาพและข้อเท็จจริงในพื้นที่ได้อย่างแท้จริง และจะได้เข้าใจหลักการทำงานของ สศก. มากขึ้น อันจะนำไปสู่การปรับปรุงและพัฒนาระบบการจัดเก็บข้อมูลสถิติการเกษตรของประเทศให้ทันสมัยและเป็นที่ยอมรับจากทุกฝ่ายต่อไป ทั้งนี้ สศก. ขอขอบคุณทุกหน่วยงานที่มาร่วมสังเกตการณ์ในครั้งนี้ และจะมุ่งมั่นพัฒนาการสำรวจอย่างไม่หยุดยั้ง โดยล่าสุด สศก. ได้เริ่มพัฒนาใช้ International Asian Harvest Monitoring System for Rice หรือ INAHOR ซึ่งเป็นระบบติดตามการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวในทวีปเอเชียที่ใช้ดาวเทียม ALOS-2 เพื่อช่วยในการประเมินพื้นที่และปริมาณผลผลิตข้าว โดยอยู่ระหว่างการนำร่องและฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ส่วนกลางและ ส่วนภูมิภาคเพื่อประเมินเนื้อที่เพาะปลูกข้าว และคาดว่าจะเริ่มใช้งานได้ในช่วงกลางปีหน้า” เลขาธิการ สศก กล่าว

***************************************************

ข่าว : ส่วนประชาสัมพันธ์ / ข้อมูล : ศูนย์สารสนเทศการเกษตร